در ميان فضاهاي متفاوت خانه جايي كه كمترين توجهي در امر دكوراسيون به آن مي شود ساخت كابينت آشپزخانه است كه از سوي طراحان داخلي «قلب خانه» لقب گرفته است. با اينكه امروزه آشپزخانه به دليل ميزان وقتي كه اعضاي خانواده در آن سپري مي كنند يكي از اصلي ترين فضاهاي خانه محسوب مي شود ولي همچنان تمركز اعضاي خانواده در ايجاد فضايي مطلوب براي زندگي متوجه اتاق نشيمن است. اگر كمي با دقت و حوصله به اين موضوع بنگريد متوجه خواهيد شد كه چرا اين سال ها حضور خانواده ها در رستوران ها پررنگ تر از سابق شده است و مطمئناً علت به مرز نهايت رسيدن فروش مراكز تهيه غذا را خواهيد فهميد، وقتي كدبانوي منزل مجبور به كار در يك مطبخ معمولي و غير جذاب است چطور مي تواند براي پخت و پز حوصله به خرج دهد. همان طور كه برقراري تناسب ميان دو عنصر رنگ و نور در كاركرد مناسب، زيبايي بصري، هارموني فضايي و انتقال انرژي مثبت ديگر اتاق هاي منزل نقش دارد، در آشپرخانه نيز نوع رنگ بندي اتاق ها و استفاده از نور طبيعي كمك بزرگي به مطلوبيت فضا مي كند.پيشنهاد طراحان داخلي در طراحي آشپرخانه مدرن استفاده از رنگ هاي روشن و درخشان نظير نارنجي، قرمز، زرد و سبز است كه حس زنده بودن و شكوه را براي اين آشپزخانه به ارمغان مي آورند. اين حس حاصل تقابل رنگ هاي ديوارها و وسايل است. هرگاه احساس كنيد نياز روحي جديد در آشپزخانه داريد به آساني مي توانيد ديوار ها را با رنگ مورعلاقه تان بپوشانيد. نخست كل ديوارها را به رنگ سفيد يا كرم بسيار روشن درآوريد. دقت كنيد زيرسازي رنگ ها به درستي صورت گيرد و سطح ديوار صاف و يك دست باشد سپس، نوارهاي باريكي از كاغذ تهيه كنيد و درون آنها را با تيغ ببريد. اين نوارها را روي ديوارها قرار دهيد و درون شان را رنگ آميزي كنيد. مثلاً اگر زمينه اصلي كرم رنگ است، مي توانيد براي نوارها از رنگ سفيد استفاده كنيد. پس از اينكه رنگ خشك شد، نوارها را به صورت افقي قرار دهيد تا خطوط افقي را نيز روي ديوار پديد آوريد. براي اينكه خطوط صاف و موازي باشند، دقت بسياري لازم است. براي اين منظور مي توانيد مثلاً براي كشيدن خطوط عمودي، بالا و پايين ديوار را به فاصله هاي 10 سانتيمتري علامت گذاري كنيد تا بتوانيد نوارها را دقيقاً موازي هم قرار دهيد. جدا از نحوه رنگ آميزي و تامين روشنايي كه به وسيله هالوژن، لامپ هاي فلورسنت، چراغ هاي آويزان روي پيشخوان و نصب پرده هاي توري در آشپزخانه هاي مشرف به فضاي بيروني انجام مي گيرد توجه به چيدمان وسايل محيطي آشپزخانه در ايجاد فضايي كه بتوان بدون دغدغه در آن به فعاليت پرداخت نيز اهميت ويژه اي دارد. به طور كلي در آشپزخانه سه مركز مهم وجود دارد كه مكان قرارگيري شان، محل مناسب براي بقيه لوازم را تعيين مي كند. اين سه مركز عبارتند از مركز نگهداري مواد غذايي (يخچال و فريزر)، مركز پخت و پز (اجاق گاز و فر) و مركز شست وشو (Sink و ماشين ظرفشويي). در واقع اغلب مراحل آشپزي حاصل حركت هاي متمادي فرد بين اين سه نقطه اصلي است. مثلث كار همچنين اين امكان را دارد تا فرد با آرامش خاطر و به دور از هرگونه حوادث خطرناك كه معمولاً در آشپزخانه اتفاق مي افتد، به فعاليت مشغول شود. براي استفاده از مثلث كار توجه به چگونگي پلان آشپزخانه اهميت بسياري دارد. معمولاً آشپزخانه ها به صورت باريك مستطيلي شكل، راهرويي، L شكل و U شكل و اوپن تعبيه شده اند. آشپزخانه هاي باريك مستطيلي شكل: در اين آشپزخانه ها معمولاً امكان اختصاص تنها يك ديوار طولي به كابينت بندي و همچنين مراكز اصلي يادشده وجود دارد و ديوار طولي ديگر نقش محدودكننده فضا را داشته يا در آشپزخانه هاي با سيستم باز پيشخوان غذاخوري در آن در طول اين مستطيل كم عرض واقع مي شود. آشپزخانه راهرويي: اين آشپزخانه همان شكل و فرم نمونه قبلي را داشته ولي به جهت عريض تر بودن اين مستطيل، امكان اختصاص دو طول آن به مراكز ياد شده وجود دارد. آشپزخانه L شكل: در چنين آشپزخانه اي يك عرض و يك طول مستطيل به كابينت بندي و همچنين مراكز پخت وپز مي تواند اختصاص يابد. در اين نقشه نيز ايجاد مثلث كاري عملي است. آشپزخانه U شكل: اين نقشه ايده آل ترين فرم براي مثلث كار در آشپزخانه است به اين ترتيب كه هر راس مثلث مي تواند روي يك ضلع مستطيل واقع شده و در صورتي كه فواصل اين سه راس با هم يكسان باشند، مثلث متساوي الاضلاع ايجاد مي شود. در نتيجه براي فرد نيز حركت ما بين مراكز با طي مسيري يكسان امكان پذير بوده و به اين طريق بازدهي كار نيز سريع تر و بهتر خواهد بود. طبق علم ارگونوميك حاصل جمع طول اضلاع اين مثلث (محيط مثلث) كه رئوس آن در نقطه مركزي واقع در جلوي وسيله (اجاق و يا ظرفشويي) قرار دارد بايد در يك محدوده خاص باشد. براساس استانداردهاي محيطي حداكثر محيط اين مثلث براي آشپزخانه هاي كوچك بايد هفت متر و براي آشپزخانه هاي بزرگ هشت متر باشد.در هر آشپزخانه علاوه بر مراكز فوق الذكر، مراكز ديگري از قبيل محل ذخيره كردن مواد غذايي كه بايد در نزديكي محل آماده سازي غذا قرار گيرد نظير محل قرارگيري مايكروويو كه بايد در فاصله 37/5 سانتيمتر از پيشخوان صرف غذا بالاتر و پايين تر بوده يا در فاصله37/5 سانتيمتري آن منطقه (مركز صرف غذا) باشد، محل صرف غذا كه براساس فضاي موجود يا ميزي براي اين منظور در وسط آشپزخانه در نظر گرفته مي شود يا پيشخوان آشپزخانه به اين مساله اختصاص مي يابد.
نور در آَشپزخانه
امروزه نورهاى مصنوعى در انواع مختلف مثل هالوژن، فلورسنت با لامپ هايى كه از سقف آويزان شده و داراى پايه اى روى زمين يا روى ميز هستند طراحى شده اند و مى توان از آنها براى تامين نور دلخواه استفاده كرد. به طور كلى بهتر است در آشپزخانه نور مخفى باشد. معمولاً تابش نور مستقيم ناراحت كننده بوده و انعكاس زيبايى ندارد. همچنين معمولاً لامپ هاى هالوژن را زير كابينت يا گچبرى مخفى مى كنند. لامپ هاى هالوژن بسيار زيبا بوده و پديده جديدى در طراحى خانه و مخصوصاً آشپزخانه هستند. به تازگى لامپ هاى جديد ۲۲۰ ولتى كه نياز به ترانس ندارند به بازار آمده اند. البته اين لامپ ها برق زيادى مصرف مى كنند اما نورشان نسبت به بقيه لامپ ها بيشتر است.
انواع كابينت
از روزگاران قديم طبقات چوبي و سنگي در محيط خانه و محل كار جهت استفاده از فضا وجود داشته و مورد استفاده قرار ميگرفته، اما امروزه با توجه به محدوديت منابع و قيمت بالا و سنگين بودن چوبهاي ماسيو(چوب خام توليد شده) و پيشرفت علوم صنايع چوب موادي مانند تخته خرده چوب و تخته فيبر با دانستيه متوسط (MDF ) و انواع پانلها با روكش طبيعي و مصنويي اين محصولات افزوده ميشود و تمامي تلاش توليد كننده پانلهاي روكش دار بر اين است كه بتوانند ماده اوليه مورد نياز براي ايجاد محيطي زيبا در آشپزخانه را فراهم نمايد .
انوع سيستم آشپزخانه
1_ سيستم آشپزخانه راهرويي
2_ سيستم آشپزخانه L شكل
3_ سيستم آشپزخانخ V شكل
چيدمان كابينت بايد به گونه اي باشد اولاً شكيل و مستحكم باشد ثانياًتمام وسايلي كه در يكزمان خاص مورد احتياج است دو ريال كوتاهترين زمان ممكن قابل دسترسي باشد كه اين نكته را مثلث دستيابي آشپزخانه مينامند و اضلاع ان عبارت است از:
يخچال، سينك و اجاق گاز كه بترتيب هر كدام محل دپوي مواد اوليه آشپزخانه محل آماده سازي و پردازش موادو بالاخره عمليات پخت و پز مواد است و از آنجا كه بيشترن وقت آشپز حول اين سه مرحله گرفته ميشود. نزديكي آن به يكديگر موجب سهولت در كار خواهد شد. آخرين مراحل تكميل ساختمان است در حقيقت وارث تمامي محاسن و معايب مهندسان، معماران و استاد كاران خواهد بود و ميبايستي از ين سو با تمامي مسائل و معايب احتمالي كار ساختمان كه به جاي گذاشته شده است كنار آيد و از سوي ديگر تمامي تلاش را به اين نكته معطوف كند كه، زيبا ترين طرح ممكن را براي فضاي آشپز خانه فراهم آورد تا تمام آنچه را كه وظيفه اصلي كابينت است به جا آورده شود.
طي ساليان گذشته در مورد كابينتهاي زميني عمق يونيت معادل 45 سانتي متر و عرض صفحات رويه كابينتهاي زميني 50سانتي متر بود ولي از اوايل دهه 80كه براي اولين بار در ايران توليد شد. به سبب استفاده ار صفحات لبگرد با عرض60سانتي متر عمق يونيت نيز تا 56 سانتي متر افزايش يافت كه بعد از آن تقريباً ابعاد استاندارد براي يونيت زميني بكار ميرود . در مورد يونيتهاي هوايي يا ديواري به عمق 30سانتي متر و حد اكثر35 سانتي متر و ارتفاع 70 سانتي متر تا 90سانتي متر است كه با توجه به ابعاد آشپزخانه انتخاب ميشود .
مواد اوليه مورد استفاده در ساخت كابينت
براي ساخت بدنه هاي كابينت از پانلهاي : لايه اي، تخته خرده چوب و MDF با روكشهاي طبيعي و مصنويي مانند: لترون ملامينه، فرميكا، تخته خرده چوب و... استفاده ميشود و براي صفحات رويه كابينت نيز كه مستقيماً در معرض نفوذ آب سائيدگي حرارت و ديگر عوامل فرسايشي قرار دارد از تخته خرده چوبها با ضخامت هاي بالاتر 40الي 36ميلي متر با روكش هايي از جنس HPLفرميكا و ديگر روگشهاي مقاوم در برابر فرسايش كه به وسيله رزين ضد آب به تخته خرده چوب ميچسبد استفاده ميكنند كه، اين صفات بعد از پرس از دستگاه پست فرمينگ به صورت لبگرد در آمده و زيبايي دوچندان مييابد. از دو نوع پانل سفيد بيشتر استفاده ميشود
سوزني و صابوني. از نوع سوزني آن براي ساخت دربهاي لب تخت بكار ميرود.از نوع صابوني آن بيشتر براي قسمت زير سينكي كه در تماس مستقيم با آب قرار دارد استفاده ميشود .علت اصلي اين مسئله مقاومت بيشتر در مقابل آب در مقياس با تخته خرده چوب واجد روكش ملامينه است كه البته اين ويژگي در توليد mdf است
نوع پشت بند
براي پشت بند كابينت از فيبرهاي يك رو سفيد با روكش لترون استفاده ميشود كه در بازار با 122 سلنتي متر در 244و183سانتي متر در 266وجود دارد و به هر حال مناسبت ترين سايز براي تخته خرده چوب و تخته فيبر روكش دار ابعاد 183 در 266 است كه در كمترين ميزان پرت در مرحله ساخت را ايجاد مي كند
نوع كابينت
كابينتهاي آشپزخانه داراي دو قسمت زميني و ديواري ميباشد، كه ارتفاع زميني 90سانتي متر ميباشد .
كابينت هاي زميني داراي درب و بدنه پاخور (پا سنگ) و صفحه كابينت ميباشد كه به عرض59/5 سانتي متر با لبه پخ خرده در بازار موجود است و در دو نوع :
الف:MDF
ب: دو لايه نئوپان 16 ميلي متري به يكديگر چسبانده شده است كه نوعMDF آن بهتر است، زيرا در رطوبت آشپزخانه بهتر است زيرا در رطوبت آشپزخانه دوام بيشتري دارد. رطوبت آشپزخانه ياعث ميشود نئوپان باد كرده و خراب شود .
كابينت هوايي به ارتفاع 90سانتي متر ميباشد و عمق آن 28 سانتي متر است به ازتفاع 6سانتي متر زهوار نصب ميشود كه اين زهوار از ديده شدن نور مستقيم مهتابي هايي كه در زير كابينت هوايي نصب شده است جلو گيري ميكند و نمايي بهتر به كار ميدهد .
دربالاي كابينتهاي هوايي به موازات سقف صفحه اي به عرض 15 الي 30 سانتي متر بيرون زده تا نمايي بهتر به كار بدهد و در روي اين صفحات سوراخهايي براي قرار دادن هالوژنها توسط مته مخصوصي ايجاد ميشود .
پشت بند كابينت
پشت بند كابينت بوسيله MDF يا نئوپان 5 ميلي متري پوشش داده ميشود.
پايه كابينت
از پايه قابل تنظيم استفاده ميشود كه بتوان كابينتها را از نظر ارتفاع تنظيم كرد.
روش علمي ساخت كابينت
بعد ار آن كه پلان مربوط به آشپز خانه طراحي شد بصورت فيزيكي براي اندازه گيري در قسمت آشپزخانه از قسمت پايين يعني از كابينت پايين شروع به اندازه گيري ميكنيم ارتفاع كابينت پايين به اندازه 90سانتي متر از كف آشپزخانه و عمق لازم 56_60 سانتي متر از ديوار اندازه ميگيريم.
از روي صفحه كابينت پايين اندازه گرفته و يونيت بالا را اندازه گيري ميكنيم. بين كابينت بالا و پايين بايد 60 سانتي متر فاصله بگذاريم و بعد از آن كابينت بالا را اندازه گيري ميگيريم كه ارتفاع كابينت بالا بين 70 الي 90 سانتي متر متغير است و استاندارد عمق لازم براي كابينت بالا 30 سانتي متر است.
در اندازه بر داري از پلان آشپزخانه و موقعيت آن در طراحي اوليه بايستي فاكتورهايي نظير كليد و پريز، هود، فاضلاب و غيره از نظر فاصله از گوشه ها و ارتفاع اندازه برداري شود.
رعايت نكات فني و حفاظتي پس از نصب كابينت
نكات فني
1_ درهاي كابينت را بيش از حد خود باز نكنيد و يا محكم در جاي خود نكوبانيد چون در اين صورت پس مدت كوتاهي درها از حالت طبيعي خود خارج شده و دچار افتادگي ميشود و بايد رگلاژ ( سرويس كردن ) شود.
2_ از لولاهايي با توجه به وزن در استفاده نموده . در صورت استفاده نكردن از لولاي مناسب در، پس از مدتي دچار افتادگي ميشود
3_ از ريلهاي مناسب براي كابينت خود استفاده كنيد زيرا روان حركت كردن كشوها از موارد مهمي است كه بايد به آن پرداخته شود .
4_ در صورت گير كردن كشو و به راحتي داخل نشدن آن كشو را خارج نموده و كليه پيچهاي ريلهاي متصل به بدنه را وارسي نموده در صورت بيرون ماندن پيچ آن را بر جاي خود بنشانيد و كشو را در جاي خود بگذاريد .
5_ حد اكثر از پايه هاي فلزي براي كف كابينت خود استفاده كنيد چون داراي توان بيشتري براي تحمل وزن ميباشد.
6_ در صورت مشاهده پيچي كه از كار بيرون مانده آن را در سر جاي خود بنشانيد زيرا با شل ماندن آن پيچ كار به خوبي به يكديگر جفت نميشود .
7_ از نوارهاي لب چسبان مناسب استفاده كنيد. نوارهاي لب چسبان را براي اين به كار ميرود كه لبه هاي خام نئوپان يا ام. دي. اف. ديد نداشته باشد. در صورت ديدن زردي بر روي اين نوارها كه اكثراً بر روي نوارهايي با رنگ سفيد قابل ملاحضه است بدانيد كه آن نوار سوخته است و پس از مدتي كنده خواهد شد. براي كنده نشدن اين نوارها ميتوانيد از نوع مرغوب آن به نام (ABS) كه يك ورقه پلاستيك به ضخامت نئوپان و يا ام. دي اف. است استفاده نماييد .
8_ پس از نصب كابينت قيدها( محل اتصال دوبدنه ) را كه در كابينت زميني و در سقف آن ميباشد بررسي كنيد تا ترك نخورده باشد چون در صورت تركيده بودن آن و يا هر قسمت ديگر اين تركها بزرگتر شده و امكان بروز هر نوع مشكلي ميباشد.
9_ براي اطمينان از ابعاد كابينت خود كليه كابينت هاي خود را به اين طريق اندازه گيري نماييد :
هر كابينت را به صورت مجزا از يك قطر به قطر ديگر آن اندازه بزنيد در صورت مساوي بودن قطرها و يا تا2ميلي متر خطا كابينت اصولي بسته شده است. در صورتي كه كابينت از 2 ميلي متر بيشتر خطا داشته باشد كابينت اصولي نيست و در اصطلاح به آن دوئيده ميگويند و كابينت كج بسته شده است و درها خوب بر روي آن جفت نميشود . دئيدگي يكي از اشكالات مهم كابينت ميباشد كه در مرحله ساخت بايد به رعايت آن پرداخت در غير اين صورت در موقع نصب مشكلات جدي يراي نصب كننده بوجود ميايد. دوئيدگي يكي از مسائل مهم در توليدات چوبي ميباشد.
10_ اگر به كابينت نصب شده بر روي ديوار خود شك داريد كه از جنس نئوپان يا ام. دي .اف است و تمام قسمتهاي خام محصول با نوار پوشيده شده است ميتوانيد اتو را روشن كنيد پس از داغ شدن آن را بر روي نوار بكشيد نوار نرم شده و با دست خود آن را بلند كنيد. در اين صورت متوجه نوع جنس مصرفي خواهيد شد .
11_ صفحه كابينت بايد به سقف كابينت زميني پيچ شود تا بتوان آن را عوض كرد. در بعضي موارد مشاهده شده است كه صفحه كابينت را به سقف كابينت زميني با چسب متصل كرده اند. اين كار درست نميباشد چون در صورت بروز مشكل براي صفحه رويي كل كابينت زميني بايد جمع شود.
نكات حفاظتي كابينت
1_ از گذاشتن وسايل سنگين به مدت زياد در كابينت بپرهيزيد چون مقاومت عمود بر الياف تخته كم بوده و امكان شكست در كابينت را ميدهد .
2_ كابينت خود را به اندازه معمول پر كنيد زيرا در دراز مدت فشار به تخته آمده و در اصطلاح مي گويند تخته شكم داده است يعني قوس پيدا كرده .
3_ از چسب آبندي حتماً براي دور سينك خود استفاده كنيد. سينك بايد به صورت تراز در جاي خود نشسته باشد چون در غير اين صورت آب در سينك ميماند .
4_ اگر از گازهاي تو كار يعني تو نشسته استفاده ميكنيد حتماً لبه آن با صفحه رويي كابينت يكي باشد و در آن محل حتماً از چسب آبندي استفاده كنيد .
5_ اگر نوارهاي روي لبه كابينت كنده شده و يا شكسته شده سريعاً آن را تعويض كنيد چون در صورت نفوذ آب به داخل آن باد ميكند .
6_ هر چند وقت يك بار زير كابينت خود را تميز كنيد تا محل تجمع سوسك و مورچه نشود مورچه متواند به بافت چوبي آسيب برساند.
7_ از پريدن روي كابينت و نشستن بر روي آن خود داري كنيد چون فشار بيش از حدبه آن وارد ميشود و احتمال شگست وجود خواهد داشت .
8_ هرگز كابينت چوبي و يا ساخته شده با ام دي اف را با آب نشوييد.
9_ كف كشوهاي كابينت ها اكثراً فيبر ميباشد و چون فيبر از لحاظ مقاومتي ضعيف مي باشد در هنگام چيدن وسايل در داخل كشوها دقت كنيد وسايل سنگين در آن نذاريد.
10_ از گذاشتن قاشق يا چنگال خيس در داخل گشوها بپرهيزيد چون فيبر نسبت ب آب مقاوم نيست و سريعاً خراب ميشود .
11_ در صورت كنده شدن روكش روي صفحه كابينت حتماً آن را عوض كنيد چون در غيراين صورت و نفوذ آب به داخل آن پس از مدتي صفحه باد كرده و خراب ميشود.
12_ در صورت ايجاد لك بر روي كابينت و نرفتن شما ميتوانيد آن را با كمي تينر فوري ببريد.تينر را با دست مال بر روي لك بكشيد.
13_ هر چند وقت يك بار به كابينت زير سينك نگاه كنيد تا آب در آنجا چكه نكند.
14_ اگر كابينت خانه شما چوبي است هر چند وقت يكبار به آن واكس بزنيد تا كابيت چوبي شما سالم بماند.
زيبايي آشپز خانه با كاشي
استفاده از كاشي در دكوراسيون آشپزخانه نزد طراحان دكوراسيون داخلي منزل جايگاه ويژه اي دارد. البته براي اين كار از سنگ نيز مي توانيد استفاده كنيد اما سبك بودن كاشي به همراه پايين بودن قيمت و انعطاف بيشتر باعث شده تا استفاده از كاشي در دكوراسيون آشپزخانه رواج بيشتري داشته باشد .
اگر قصد اين كار را داريد، توصيه ما به شما استفاده از كاشي هاي شيشه اي ، آينه اي و موزاييكي است. يك مدل از اين كاشي ها ، كاشي هاي برش ليزري است. اين كاشي ها با ظرافت فراواني با ليزر برش مي خورند و طرح هايي به وجود مي آورند كه وقتي كنار هم قرار مي ميگيرند ،گويي يك پازل درست شده است . يك انتخاب ديگر ، استفاده از كاشي هاي آينه اي است .
كاشي هاي آينه اي ريز فراواني كنار هم قرار مي گيرند و زمينه اي شبيه يك آينه بزرگ درست مي كنند. چيزي شبيه به اين براي پس زمينه آشپزخانه بسيار مناسب است زيرا زيبايي منحصر بفردي به فضا مي دهد. استفاده از كاشي هاي گل درشت نيز بين طراحان دكوراسيون منزل رواج دارد. طرح هاي درشت و پر رنگ اخيراً مد شده اند . سعي كنيد از طرح هاي درشت براي آشپزخانه تان استفاده كنيد. كمپاني هاي بسياري اقدام به توليد كاشي هاي سفارشي با طرح هايي شبيهع كاغذ ديواري مي كنند. براي مدل هاي گل درشت بايد حتماًاز قبل كاشي هاي آجري شكل نيز يكي از محبوب ترين طرح هااست كه هميشه مد بوده و هيچ وقت كهنه نمي شود. مي توانيد كل ديوار را تا سقف از اين كاشي كار كنيد
